Keuze gifkikkers
Bij het selecteren van de juiste gifkikkers zijn er een aantal belangrijke keuzes waar je aan kunt denken.
Grootte kikkers versus maat vivarium
Grotere kikkers (bijvoorbeeld Dendrobates tinctorius) vereisen een ruimer vivarium dan kleinere kikkers (bijvoorbeeld Ranitomeya soorten). Kikkers houden in te kleine vivaria geeft stress bij de dieren, onnatuurlijk gedrag en kan leiden tot sterfte. Lees de caresheets of het boek Gifkikkers welke vivariummaten door DN aanbevolen worden.
Hoog vivarium versus lang vivarium
Bodembewonende soorten vereisen vooral ruimte op de bodem en bereik je met een lang en breed vivarium. Boombewonende soorten vereisen vooral klimruimte en bereik je met een hoog vivarium.
De ruimte waar het vivarium staat
Gifkikkers zijn tropische dieren en vereisen een temperatuurrange welke goed overeenkomt met kamertemperaturen. De ondergrens is voor de meeste soorten 18-20 graden in de nacht en de bovengrens 26-28 graden overdag. Kijk naar de specifieke tempertuurbehoefte van jouw kikkersoort (hooglandsoorten of laaglandsoorten) en bepaal of de ruimte en jouw vivarium daar aan kan voldoen.
Er zijn twee manieren om een goede temperatuurrange te bereiken; het vivarium bijverwarmen (of koelen) of een geklimatiseerde ruimte inrichten (een zogenaamde kikkerkamer) waar de vivaria allen de juiste temperatuur meekrijgen van de ruimte.
Geluid van de kwakende kikkers
Een flink aantal kikkersoorten kwaken met een stevig en doorlopend geluid welke soms door het hele huis te horen is. Dit kan een probleem opleveren voor de huisgenoten als het vivarium in een algemene ruimte staat. Voorbeelden zijn Ameerega en Epipedobates soorten.
Er zijn ook kikkers die met een hele lichte zoemtoon kwaken. Bijvoorbeeld Dendrobates en sommige Ranitomeya soorten.
Kies dus kikkers die niet voor overlast zorgen bij de huisgenoten.
Voedselbehoeftes
Alle kikkersoorten vereisen levende voedseldieren. Er zijn makkelijke soorten die veel verschillende soorten kleine voedseldieren eten (Phyllobates soorten bijvoorbeeld) en moeilijkere soorten die alleen kleine fruitvliegen en springstaarten eten. Hou er rekening mee wat je jouw dieren aan kan bieden.
Aantal kikkers, paartje of groep
Een aantal soorten gifkikkers lenen zich voor het houden in een groep waarbij er meerdere mannetjes en vrouwtjes aanwezig zijn. Voorbeelden zijn diverse Phyllobates soorten en de meeste Ranitomeya soorten. Ook zijn er sterk territoriale kikkers welke uitsluitend in een paartje of groepje van één enkel mannetje met een of twee vrouwtjes gehouden kunnen worden. Dit betreft de meeste Oophaga soorten.
DN is géén voorstander van het houden van meerdere soorten kikkers in één vivarium, zeker als deze in de natuurlijke leefomgeving niet bij elkaar voorkomen. In de meeste gevallen geeft het combineren van soorten problemen waarbij één soort uiteindelijk onderdrukt wordt en een kwijnend bestaan leidt.
Makkelijke en moeilijke soorten
Er zijn makkelijk te verzorgen kikkersoorten die bij een goede verzorging ook prima kweken en moeilijk te verzorgen kikkersoorten. Makkelijke soorten zijn bijvoorbeeld Epipedobates anthonyi, Phyllobates soorten, Dendrobates auratus, Dendrobates tinctorius en enkele Ranitomeya soorten zoals Ranitomeya variabilis en Ranitomeya imitator.
Voor bijvoorbeeld de Oophaga soorten is meer ervaring vereist en de grote Oophaga soorten zijn alleen geschikt voor de ervaren kikkerliefhebbers.
Kosten
De aanschaf van gifkikkers is over het algemeen een flinke investering in een vivarium met alle planten, techniek en de jaarlijkse voedsel en stroomkosten. Daarbij komen de aanschafkosten van de kikkers zelf. Er zijn algemeen gehouden en gekweekte soorten waar via liefhebbers van DN of de dierenhandel tussen de €20 en de €80 euro per kikker betaald wordt. Er zijn ook zeer gespecialiseerde soorten waar tot wel €1000 euro per kikker betaald kan worden. Hou er dus in de keuze van jouw kikkers rekening mee hoe groot de portemonnee is om deze dieren te blijven verzorgen!
Caresheets
Verzorgingsrichtlijnen in caresheets
Een zogenaamde "caresheet" is een verzorgingsrichtlijn om een bepaalde gifkikkersoort te houden en wordt door een goede dierenhandelaar mee gegeven bij de aanschaf van een gifkikker.
DN biedt op drie manieren verzorgingsinformatie aan voor specifieke gifkikker soorten:
-
In verzorgingsartikelen in DN magazine
-
In de DN uitgave van het boek Gifkikkers
-
In een aantal losse DN care sheets voor de meest populaire gifkikkers in de hobby
DN caresheets
Download hier jouw care sheet voor:
Vivarium
Vivarium kopen en inrichten
Er zijn diverse gespecialiseerde dierenwinkels welke vivaria voor gifkikkers verkopen. Deze vivaria zijn over het algemeen van glas, fruitvliegdicht en voorzien van voldoende ventilatie zodat je niet de hele dag tegen beslagen ruiten aankijkt.
Het inrichten van een mooi en functioneel vivarium is een belangrijk en leuk onderdeel van de hobby. In DN magazine komen vele verslagen voor van mooie opgebouwde vivaria door liefhebbers.
Onderdelen om een vivarium goed in te richten zijn:
-
een drainerende bodem met bovenop een bladerlaag,
-
achterwand welke vocht opzuigt voor plantengroei en een hoge luchtvochtigheid,
-
een goed gestructureerde inrichting met takken, stronken of stenen,
-
planten met ook voldoende waterhoudende planten (bromelia's),
-
gespecialiseerde vivariumverlichting welke voor een goede plantengroei zorgt, de kikkers ten goede komt en ook wat warmte afgeeft om het vivarium op temperatuur te houden,
-
ventilatiestrips, eventueel met kleine mechanische ventilatie door kleine computerventilators.
Optioneel is ook een automatische sproeiinstallatie aan te bevelen voor het dagelijks besproeien van het vivarium. Dit kan ook handmatig maar is wel dagelijks werk.
Handleiding vivarium inrichten
Voorbeeld enkelvoudig showvivarium
Voorbeeld kikkerkamer
Voedsel en vitaminen
Kweken of kopen
Voedseldieren kan je zelf kweken of kopen bij de gespecialiseerde dierenwinkels of online voedseldieren webshops. Voor het zelf kweken worden kant-en-klare voedingsbodems en kweeksets aangeboden of je kan deze helemaal zelf samenstellen.
Hoofdvoer en bijvoer
Voor gifkikkers vormen fruitvliegen veelal het hoofdvoedsel. Kleine fruitvliegen voor de kleinere gifkikkersoorten en grote fruitvliegen voor de grotere gifkikkersoorten.
Daarnaast komen de volgende voedseldieren ook op de menu-lijst voor:
-
Springstaartjes voor ook de net gemetamorfoseerde kikkers.
-
Tropische pissebedden.
-
Erwtenluizen.
-
Stofkrekeltjes.
-
Kleine wasmotlarven.
-
Graanklanders.
-
Ovenvisjes.
-
Larven van bonenkevers.
Vitaminen
Gekochte of gekweekte voedseldieren bevatten over het algemeen niet alle vitaminen en mineralen die nodig zijn om de gifkikkers gezond te houden. Ook ontbreekt veelal UV licht waarmee vitamine D3 aangemaakt wordt in het kikkerlichaam.
Het is dus belangrijk om voedseldieren te bepoederen met vitaminepoeder en direct te voeren aan de kikkers waarmee dan deze vitaminen ook meegegeten worden.
De meeste liefhebbers geven via bepoederde fruitvliegen voedering een kalkhoudende vitaminepoeder mix bij elke voeding. Daarnaast kan vitamine A poeder gegeven worden in lage frequentie (1x per maand bijvoorbeeld) omdat overdosering schadelijk is.
Tenslotte geven veel kikkerhouders ook caroteenpoeder aan opgroeiende kikkers om de juiste stoffen voor de kleuren van de gifkikkers te voorzien.
Gifkikkers aanschaffen
Welke kikkers mogen gehouden worden?
Alle gifkikkers vallen onder de Nederlandse wetgeving (De Wet Dieren, en het hieruit voortkomende Besluit Houders van Dieren) op basis de CITES afspraken waarbij de handel gereguleerd is. Er zijn soorten die toegestaan worden om te houden en verhandelen en soorten waar dit niet toegestaan is. Omdat er soms onduidelijkheid bestaat over dieren die wel of niet gehouden en verhandeld mogen worden heeft DN een toetsingslijst gemaakt die periodiek bijgewerkt wordt. Zie hiervoor de pagina gifkikkers en hun legaliteit in de hobby met uitleg en de toetsingslijst.
Voor meer achtergrond informatie over CITES en gifkikkers hierbij de CITES checklist waar je een gifkikkersoort kan opzoeken om de CITES status te checken.
Voor meer detailinformatie over de Nederlandse wetgeving en het Besluit houders van dieren.
De overheid heeft in 2024 met nieuwe wetgeving ingezet op zogenaamde positieflijsten. Dit betekent dat dieren op deze huis- en hobbydierenlijst gehouden mogen worden en dieren die hier niet op voorkomen niet meer gehouden en gekweekt mogen worden. Voor zoogdieren is deze lijst inmiddels gereed en actief. Zie de dieren op de huis- en hobbydierenlijst op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Voor vogels, reptielen en amfibieën is deze lijst er nog niet. DN gebruikt, samen met overige dierenhobby organisaties, haar invloed op bestuurlijk niveau om de gifkikker-houderij mogelijk te blijven maken en je te voorzien van het laatste nieuws op dit gebied.
Nakweek of farm-bred
Koop bij voorkeur gifkikkers welke gekweekt zijn door andere liefhebbers of kwekers.
Soms komt het voor, door veelvuldig kweken met dezelfde populatie in gevangenschap, dat het nodig is meer genetische variatie toe te voegen voor gezonde nakweek. Hierbij is er soms de optie om farm-bred gifkikkers te kopen (via door de lokale overheid goedgekeurde handelaren) welke in het land van herkomst uit een kwekerij komen. Dit wordt bedoeld met farm-bred.
Deze opties zorgen voor het tegengaan van in het wild gevangen dieren en eventuele illegale dierenhandel.
Registratie van overdrachten van dieren
Vrijwel alle Gifkikkers maken onderdeel uit van de CITES afspraken voor bedreigde dieren- en plantensoorten wetgeving en staan op CITES lijst II. Dit betekent dat voor al deze dieren op de CITES lijst verplicht de herkomst dient te worden aangetoond én een administratie gevoerd moet worden.
De herkomst aantonen kan door middel van een overdrachtsverklaring. Hierin verklaren de verkoper en de koper dat zij gifkikkers hebben uitgewisseld en kan de koper aantonen waar de dieren vandaan komen.
Zowel op de kikkerdag, beurzen en thuis kan je door de inspecteurs van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gecontroleerd worden op de legale en gedocumenteerde herkomst van jouw dieren.
Overtreding heeft meestal een inbeslagname van dieren en een forse boete als gevolg.
DN heeft een model overdrachtsverklaring gemaakt welke hiervoor gebruikt kan worden.
Download hier de
Bedrijfsmatige houderij
Als je flinke aantallen gifkikkers kweekt en deze buiten jouw familiekring en vrienden verkoopt, handelt met een winstoogmerk, adverteert en dus structureel kikkers verkoopt wordt dit door de wetgever gezien als bedrijfsmatige houderij.
Je dient dan in het bezit te zijn van een diploma vakbekwaamheid. Diverse DN leden hebben een opleiding vakbekwaamheid Herpeten doorlopen. Dit kan bij diverse opleidingsinstituten. Zie ook de informatie van de RVO over de vereisten voor het bewijs van vakbekwaamheid.
Daarnaast zijn een bedrijfsmatige basisadministratie, een gezondheidsprotocol, eisen aan de ruimtes waar gifkikkers worden gehouden en het geven van voldoende informatie aan de kopers over gezondheid en verzorging onderdeel van deze vereisten.
Zie voor de vereisten
Bedrijfsmatig huisdieren houden
Administratie vereisten
Kikkeradministratie voeren
Zoals bovenstaand aangegeven dien je ook een administratie van jouw kikkers te voeren. Dit lijkt ingewikkeld maar is het niet. Je kan dit het handigste digitaal doen zodat je makkelijk wijzigingen kan doorvoeren als je kikkers aankoopt, kweekt of weer verkoopt.
Voor kleine aantallen kikkers is het bijhouden van deze administratie in een spreadsheet zoals Microsoft Excel goed te doen. Een voorbeeld format wordt door RVO gegeven.
Download hier Excel het format voor een CITES dierenadministratie van het RVO.
Een veel mooiere manier om dit te doen is om gebruik te maken van Terrafile, een online dierenadministratie, gemaakt door ons DN lid Marcel van Est. Dit systeem is inmiddels bij veel leden in gebruik omdat je als DN lid bijna 50% korting op het abonnement krijgt.
Naast het administeren van je kikkers kan je ook overdrachten via dit systeem uitvoeren en is er inmiddel een marktplaats van geregistreerde dieren welke via Terrafile met administratie en al over te dragen zijn!
Terrafile, online kikkeradministratie en meer
Terrafile kan 14 dagen kosteloos uitgeprobeerd worden. Tot 5 gifkikkers registreren is Terrafile gratis te gebruiken. Er is de keuze tussen een Basic pakket en een Compleet pakket welke verschillen in de mogelijkheden en het abonnementsbedrag per maand.